Przystanek – obiekt archeologiczny „Askaukalis – Krusza Zamkowa”
Badania stanowiska archeologicznego w Kruszy Zamkowej prowadzone pod kierunkiem prof. Aleksandry Cofty-Broniewskiej pozwoliły wysnuć wniosek, że słynne Askaukalis zaznaczone na mapie Klaudiusza Ptolemeusza ok. 150 r. naszej ery to jedna z trzech osad na ziemiach polskich – faktorii prowadzących handel z Cesarstwem Rzymskim. Krusza Zamkowa jest najstarsza polską wsią.
Obiekt archeologiczny „Askaukalis-Krusza Zamkowa” powstał w 2014 roku. Na placu znajduje się zrekonstruowana świątynia z przełomu II w. p.n.e – I w.n.e. tablice merytoryczne zawierające treści merytoryczne (wraz z materiałem fotograficznym) przybliżające historię Askaukalis, ujęte w cztery bloki tematyczne: Askaukalis na mapie Ptolemeusza, Askaukalis – aglomeracja osadnicza, Krusza Zamkowa – osada centralna, Krusza Zamkowa – sanktuarium.
„Kustoszem” obiektu jest Krzysztof Pater, nazwany przez środowisko naukowe „Strażnikiem Askaukalis”. To Jego ojciec Julian Pater ( zapisany jako „odkrywca Askaukalis”) znalazł na swym polu denara rzymskiego, który zainspirował prof. A. Coftę-Broniewską do rozpoczęcia badań na tym terenie. Krzysztof Pater interesująco i z pasją opowiada o tej arcyciekawej historii.
Dla turystów i odwiedzających gości przygotowano miejsca parkingowe i pięknie stylizowane ławeczki.
Osada w Kruszy Zamkowej była bazowym ośrodkiem rozległej aglomeracji Askaukalis. To tutaj znajdowało się centrum władzy i regionu Kujaw, główny ośrodek religijny i ośrodki wyspecjalizowanej wytwórczości działające przez blisko 600 lat ( II w.pn.e. – V w.n.e). Osada umiejscowiona była na wzniesieniu , u zbiegu Noteci i Smyrni, w obszarze najdogodniejszej przeprawy przez rozległą, tworząca liczne rozlewiska dolinę Noteci. W obrębie części mieszkalnej znajdowały się siedziby arystokracji plemiennej, domu rzemieślników parających się obróbką bursztynu, poroża, jubilerstwem, garncarstwem, tkactwem. Świadczą o tym odkryte relikty budynków, piwniczek, licznych urządzeń gospodarczych, pokaźna kolekcja naczyń ceramicznych , przeróżne narzędzia i przedmioty z żelaza, brązu, srebra, bursztynu, kości, poroża. Najbogatszy zbiór na całym obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum w postaci monet rzymskich, głównie denarów oraz innych wyrobów jak naczynia z brązu i szkła, „porcelana Rzymian”, biżuteria świadczy o rozwiniętej wymianie handlowej w Kruszy Zamkowej.
Okolica
Centrum Dziedzictwa Kujaw Zachodnich w Łojewie, gdzie zapoznać się można z historią i i tradycją tego pięknego regionu. Dla zwiedzających udostępniono trzy sale: Izba Kujawska z zabytkami kultury ludowej, sala Stanisława Przybyszewskiego urządzona na wzór słynnej kawiarni krakowskiej F. Turlińskiego, sala Askaukalis z wystawą kopii zabytków archeologicznych i stanowiskiem archeologicz.
Kontakt
Waldemar Zieliński
tel. 553085037