Przystanek – obiekt archeologiczny „Askaukalis – Krusza Zamkowa”

Badania  stanowiska archeologicznego w Kruszy Zamkowej prowadzone  pod kierunkiem prof. Aleksandry  Cofty-Broniewskiej pozwoliły  wysnuć  wniosek, że słynne Askaukalis zaznaczone na mapie Klaudiusza Ptolemeusza ok. 150 r. naszej ery to jedna z trzech osad  na  ziemiach polskich – faktorii prowadzących handel z Cesarstwem Rzymskim. Krusza Zamkowa jest najstarsza polską wsią.

Obiekt archeologiczny „Askaukalis-Krusza Zamkowa” powstał w 2014 roku. Na placu znajduje się zrekonstruowana świątynia z przełomu II w. p.n.e – I w.n.e. tablice merytoryczne zawierające treści  merytoryczne (wraz z materiałem fotograficznym) przybliżające historię Askaukalis, ujęte w cztery bloki tematyczne: Askaukalis na mapie Ptolemeusza, Askaukalis – aglomeracja osadnicza, Krusza Zamkowa – osada centralna, Krusza Zamkowa – sanktuarium.

„Kustoszem” obiektu jest Krzysztof Pater, nazwany przez środowisko naukowe „Strażnikiem Askaukalis”. To Jego ojciec Julian Pater ( zapisany jako „odkrywca Askaukalis”) znalazł na swym polu denara rzymskiego, który zainspirował prof. A. Coftę-Broniewską do rozpoczęcia badań na tym terenie. Krzysztof Pater  interesująco i z pasją  opowiada  o tej arcyciekawej  historii.

Dla turystów i odwiedzających gości przygotowano miejsca parkingowe i pięknie stylizowane ławeczki. 

Osada w Kruszy Zamkowej była bazowym  ośrodkiem rozległej aglomeracji Askaukalis. To tutaj znajdowało się centrum  władzy i regionu Kujaw, główny ośrodek religijny  i ośrodki wyspecjalizowanej wytwórczości działające przez blisko 600 lat ( II w.pn.e. – V w.n.e). Osada umiejscowiona była na wzniesieniu , u zbiegu Noteci i Smyrni, w obszarze najdogodniejszej przeprawy przez rozległą, tworząca liczne rozlewiska  dolinę Noteci.  W obrębie części  mieszkalnej znajdowały się siedziby arystokracji plemiennej, domu rzemieślników parających się obróbką  bursztynu, poroża, jubilerstwem, garncarstwem, tkactwem.  Świadczą o tym odkryte relikty  budynków, piwniczek, licznych  urządzeń gospodarczych, pokaźna kolekcja  naczyń ceramicznych , przeróżne narzędzia i przedmioty  z żelaza, brązu, srebra, bursztynu, kości, poroża. Najbogatszy zbiór  na całym obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum  w postaci monet rzymskich, głównie denarów oraz innych wyrobów jak naczynia z brązu i szkła, „porcelana Rzymian”, biżuteria świadczy o rozwiniętej wymianie handlowej w Kruszy Zamkowej.

Okolica

Centrum Dziedzictwa Kujaw Zachodnich w Łojewie, gdzie zapoznać się można  z historią i i tradycją tego  pięknego regionu. Dla zwiedzających  udostępniono trzy sale: Izba Kujawska z zabytkami kultury ludowej, sala Stanisława Przybyszewskiego urządzona na wzór słynnej kawiarni krakowskiej F. Turlińskiego, sala Askaukalis  z wystawą  kopii zabytków archeologicznych i stanowiskiem archeologicz.

Kontakt

Waldemar Zieliński

tel. 553085037